Ik wilde altijd al een quote hebben. Zo’n zin die een complexe observatie vangt in een paar rake woorden. Een anker voor een gedachte die blijft terugkomen. Na lang wikken en wegen kwam ik uit op deze:
“Waar we met tech winnen, ontstaat nostalgie en verliezen we charme.”
— Maarten Meijer 😉
En ja, deze quote snijdt pijnlijk hard in mijn eigen vakgebied, maar ik wil hem toch noemen om de dialoog aan te gaan. Het is ook absoluut geen aanklacht tegen technologie, maar een uitnodiging om kritisch te kijken naar wat we ‘vooruitgang’ noemen. Het is de start van een debat, en natuurlijk nodigde ik mijn eigen denken uit voor de eerste ronde. De tegenargumenten zijn even logisch als voorspelbaar: technologie vernietigt charme niet, maar creëert juist nieuwe vormen.
Denk aan de unieke esthetiek van 8-bit games of de wereldwijde verbondenheid die zonder het internet ondenkbaar was. Bovendien is de quote een gevaarlijke generalisatie. Medische technologie die levens redt, berooft ons niet van charme; het verlost ons van lijden. En soms is nostalgie niet het gevolg van tech, maar de ontstane en/of voortkomende frustratie en angst juist de brandstof ervoor… kijk naar de talloze filters die de imperfectie van analoge fotografie proberen te imiteren.
En toch… ondanks de validiteit van die tegenwerpingen, blijft de essentie van mijn quote knagen. De realiteit voelt anders.
Nostalgie
De uren die ik als DJ door stoffige platenbakken groef op zoek naar die ene unieke track… die jacht, die spanning, die beloning… die is vervangen door de voorspelbare efficiëntie van een algoritme. Het diepe ambacht van de fotograaf die licht, chemie en geduld moest beheersen, wordt gevat in een one-click filter. Het rauwe, mechanische geluid van een V8-motor wordt gesimuleerd door speakers, een perfecte maar zielloze echo. De mid-century meubels, gebouwd met vakmanschap en duurzame materialen, worden verdrongen door massa-geproduceerde retro-kopieën die de vorm imiteren, maar de ziel missen.
De waarde zit niet alleen in het eindproduct, maar in het proces, de moeite, de schaarste en de authenticiteit. Technologie is meesterlijk in het elimineren van frictie, maar wat als die frictie nu juist de bron van waarde en betekenis was?
Over deze reeks –> TECH × CREATIVE × MAKER Mental Spaces
Mental Spaces zijn gedachten die vorm krijgen op papier: mentale ruimtes om te creëren, te fantaseren, of om stil te zijn. Ze bieden denkruimte aan de maker, de kunstenaar, de ontwerper – en aan de technologie die meekijkt.
In deze blogreeks filosofeer ik over de verhouding tussen mens en machine, over creativiteit als interface, en over het maakproces in een tijd waarin systemen steeds slimmer lijken dan wijzelf.
Deze teksten zijn geen stellingen, maar suggesties. Geen antwoorden, maar openingen.
Voor wie zich begeeft in het spanningsveld van TECH × CREATIVE × MAKER.
Deze spanning is nergens zo voelbaar als in mijn eigen vakgebied: het onderwijs. Met EdTech kunnen we enorme winsten boeken in efficiëntie, data-analyse en gepersonaliseerd leren. We kunnen kennisoverdracht automatiseren en de voortgang van studenten nauwkeurig meten. Dit is de ‘winst’ waar de quote over spreekt. Maar waar zit het verlies?
Charme
De ‘charme’ van het onderwijs zit in de onvoorspelbaarheid. De onverwachte vraag die de hele les kantelt. De intuïtie van een docent die aanvoelt dat een student worstelt, iets wat geen enkel dashboard kan meten. De creatieve chaos van een groepsdiscussie die leidt tot een inzicht dat vooraf niet in het leerdoel was vastgelegd. Dit zijn de ‘inefficiënte’ momenten die leren transformeren van een transactie naar een betekenisvolle ervaring. Als we niet opletten, ontwerpen we systemen die deze cruciale, menselijke frictie wegpoetsen en de docent reduceren tot een manager van een leerplatform.
Ontwerpen met wijsheid
Dit brengt me bij de uiteindelijke, filosofische denkvraag: wat proberen we met technologie nu écht op te lossen?
Zijn we bezig problemen van schaarste en inefficiëntie op te lossen, of zijn we onbewust de waardevolle worsteling aan het elimineren die ons vakmanschap, onze creativiteit en uiteindelijk onze menselijkheid definieert?
De uitdaging is niet om technologie te weren, maar om haar te ontwerpen met wijsheid. Als een hefboom voor ons ambacht, niet als een vervanging ervan. Want niet elke winst op de spreadsheet is een overwinning voor de menselijke maat.
Maarten Meijer — imaginologist. Een conceptueel denker die beweegt tussen creativiteit, systemen en strategie. Ik ontwerp visies, kaders en toekomsten die het verwachtingen uitdagen en nieuwe mogelijkheden zichtbaar maken.
Mijn missie is eenvoudig: creatie in gang zetten.
Door vaste patronen te doorbreken help ik mensen anders te denken — om te verbeelden wat mogelijk is, en het werkelijkheid te maken.